ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ / ΕΚΔ. ΠΑΤΑΚΗ

ΤΟ ΛΑΪΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΩΣ ΠΟΙΗΣΗ

ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ

Συγγραφέας: MAX LÜTHI
Μετάφραση: ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ ΚΑΤΡΙΝΑΚΗ

Ο Ελβετός παραμυθιολόγος (κατεξοχήν του ευρωπαϊκού παραμυθιού) Max Lüthi θεωρείται

μεταξύ των σημαντικότερων διεθνώς μελετητών της λαϊκής (προφορικής) ποίησης.

Κορυφαίο έργο του αποτελεί το παρόν βιβλίο με τον εύγλωττο τίτλο και κυρίως τον υπότιτλό του:

Το λαϊκό παραμύθι ως ποίηση. Αισθητική και Ανθρωπολογία (1975). Με την αισθητική αναζητεί τη λογοτεχνική μορφή του παραμυθιού, με την ανθρωπολογία την εικόνα του ανθρώπου και του κόσμου του. Παρατηρεί ότι, παρά τις αναρίθμητες παραλλαγές των διαφόρων αφηγήσεων, επανέρχεται σε αυτές πάντα όμοιος ένας ιδιαίτερος τύπος ανθρώπου. Πιστεύει εξάλλου ότι το ωραίο είναι το πρώτο και κύριο στο παραμύθι. Αλλά και η παρουσία του παραμυθιακού ήρωα και της ηρωίδας υπάρχει ισάξια δίπλα στην ομορφιά.

Το ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι και τα δύο αυτά μεγέθη πλάθονται χωρίς καμία προϋπολογισμένη σκοπιμότητα, αυθόρμητα, μόνο με ό,τι άρεσε στους παραμυθάδες και ό,τι σκέφτονταν. Ανάλογα διαμορφωνόταν και ένας βαθύτερος στοχασμός. Για παράδειγμα, αναφέρει ο Lüthi τη συμβολική ιδέα που επικρατεί απαρέγκλιτα στα λαϊκά παραμύθια ότι η ομορφιά είναι η εξωτερική όψη της καλοσύνης, η ασχήμια είναι η εξωτερική όψη της κακίας. Οι καλές ηρωίδες είναι εξ ορισμού όμορφες, οι κακές είναι άσχημες.

Στο βιβλίο δίνονται απαντήσεις για τα κύρια ζητήματα που σχετίζονται με το παραμύθι:

αγριότητα, σύγκρουση καλού και κακού, η μορφή του ήρωα και της ηρωίδας, η έννοια του

συμβόλου, το μοτίβο της μεταμόρφωσης κ.ά.

Ένα ανεκτίμητο προσόν του βιβλίου έγκειται στον καθαρό λόγο του, μακριά από μια

θεωρητικίζουσα γλώσσα, όπως συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις.

Ο Max Lüthi (1909-1991) θεωρείται κoρυφαίος διεθνώς ερευνητής της ευρωπαϊκής λαϊκής λογοτεχνίας και ειδικότερα του παραμυθιού. Γεννήθηκε στη Βέρνη της Ελβετίας και σπούδασε γερμανική φιλολογία, ιστορία και αγγλική φιλολογία στα πανεπιστήμια της Βέρνης, της Λοζάννης, του Λονδίνου και του Βερολίνου. Από το 1968 ως το 1979

δίδαξε ως καθηγητής της ευρωπαϊκής λαϊκής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, ενώ παράλληλα (1973- 1984) ήταν συντάκτης της διεθνούς λαογραφικής εγκυκλοπαίδειας Enzyklopädie des Märchens. Έχει γράψει ακόμη τις μελέτες: Das europäische Volksmärchen (Το ευρωπαϊκό λαϊκό παραμύθι), 1947, Eswareinmal (Μια φορά κι έναν καιρό), 1962, So leben sie noch heute (Και θα ζουν ακόμα και σήμερα), 1969 κ.ά.

ΤΟ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ

Συγγραφέας: ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ, ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ

Μετάφραση: ΑΝ∆ΡΕΑΣ ΠΑΠΠΑΣ

Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο των Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 1848, με την ευκαιρία του συνεδρίου της Ένωσης Κομμουνιστών στο Λονδίνο. Εκτός από το προγραμματικό κείμενο μιας υπό διαμόρφωση τότε διεθνούς επαναστατικής οργάνωσης, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο υπήρξε –και παραμένει εν πολλοίς– μια από τις πιο οξυδερκείς και διεισδυτικές αναλύσεις της καπιταλιστικής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Κείμενο εμβληματικό, πολυδιαβασμένο, που επέδρασε όσο λίγα στην ιστορία της παγκόσμιας γραμματείας, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο έχει συνδεθεί άρρηκτα με τις προσδοκίες εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι αναζήτησαν στις γραμμές του την υπόσχεση για έναν καλύτερο κόσμο.

Η νέα αυτή έκδοση, σε καινούρια μετάφραση, είναι εμπλουτισμένη με την εντυπωσιακή εικονογράφηση του Φερνάντο Βιθέντε.

Καρλ Μαρξ (Τριρ 1818 - Λονδίνο 1883)

Θεωρητικός του σοσιαλισμού και ενεργό μέλος του διεθνούς επαναστατικού κινήματος. Γόνος μεσοαστικής εβραϊκής οικογένειας της Ρηνανίας, σπούδασε στα πανεπιστήμια της Βόννης, του Βερολίνου και της Ιένας, όπου και εκπόνησε το 1841 τη διδακτορική του διατριβή. Μαζί με τον φίλο του και στενό του συνεργάτη Φρίντριχ Ένγκελς υπήρξε θεμελιωτής του λεγόμενου επιστημονικού σοσιαλισμού, ο οποίος αποτέλεσε πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς για το κομμουνιστικό κίνημα του 20ού αιώνα.

Φρίντριχ Ένγκελς (Μπάρμεν 1820 - Λονδίνο 1895)

Γόνος πλούσιας εβραϊκής οικογένειας, επίσης της Ρηνανίας, εγκαταστάθηκε το 1842 στο Μάντσεστερ, όπου και εργάστηκε στην οικογενειακή επιχείρηση. Στην Αγγλία είχε την ευκαιρία να μελετήσει τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης της εργατικής τάξης στην πιο προηγμένη βιομηχανικά χώρα της εποχής. Συνδεόμενος με μακρά και ισχυρή φιλία με τον Μαρξ, ανέλαβε τη διαχείριση και δημοσίευση του έργου του φίλου του μετά τον θάνατό του, το 1883.

Φερνάντο Βιθέντε (Μαδρίτη 1963)

Ζωγράφος, εικονογράφος και σκιτσογράφος. Ξεκίνησε να εργάζεται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 στο περιοδικό Madriz. Σήμερα είναι τακτικός συνεργάτης του σαββατιάτικου πολιτιστικού περιοδικού Babelia της εφημερίδας El Paίs. Τα έργα του διακρίνονται για το πολύ ιδιαίτερο προσωπικό ύφος τους.

Μεταξύ άλλων έχει εικονογραφήσει γνωστά βιβλία, όπως την Αλίκη στη Xώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρρολ, τα Ανεμοδαρμένα ύψη της Έμιλυ Μπροντέ, τον ∆ράκουλα του Μπραμ Στόκερ, αλλά και το ∆έκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο του Τζον Ριντ.

Για το έργο του συνολικά, του έχει απονεμηθεί τρεις φορές τιμητική διάκριση από τη Society for News Design.

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΣΤΑ ΕΓΓΟΝΙΑ ΜΑΣ

Συγγραφείς: HUBERT REEVES, YVES LANCELOT

Μετάφραση: ΑΝ∆ΡΕΑΣ ΜΙΧΑΗΛΙ∆ΗΣ

Η θάλασσα μας είναι απαραίτητη!

Αυτά που μας έμαθε η επιστήμη σχετικά με την προέλευση της θάλασσας, τη φύση της, τις

κινήσεις της, τον ρόλο της στις κλιματικές μεταβολές μάς αναγκάζουν να την αντιμετωπίσουμε ως την καρδιά ενός γενικού συστήματος από το οποίο εξαρτάται η ισορροπία του πλανήτη. Για να εξετάσουμε το θέμα σε όλη του τη διάσταση, συνδυάσαμε τις γνώσεις και τις οπτικές μας: ο αστροφυσικός για να εξηγήσει τον ρόλο της θάλασσας στο ηλιακό σύστημα και στο σύμπαν και ο ωκεανογράφος για να την παρατηρήσει από τη Γη και να βουτήξει στα απώτατα βάθη της. 

Ο πλανήτης που θα κληροδοτήσουμε στα εγγόνια μας βρίσκεται σε εξαιρετικά ευάλωτη

κατάσταση. Ξέρουν ότι θα αναγκαστούν να τον φροντίσουν. Θελήσαμε να κινήσουμε την

περιέργειά τους. Θελήσαμε ακόμα να διατηρήσουν την ικανότητά τους να συναρπάζονται, κάτι που με πολλή χαρά διαβάζουμε στη λάμψη των ματιών τους...

H.R. - Y.L.

 Ο Hubert Reeves (Μόντρεαλ 1932) είναι Kαναδός αστροφυσικός, γνωστός για τα βιβλία του

εκλαϊκευμένης επιστήμης. Σπούδασε στο Μόντρεαλ και στη Νέα Υόρκη, ειδικεύτηκε στα

ποζιτρόνια του υδρογόνου και του ηλίου, καθώς και στις θερμοπυρηνικές αντιδράσεις πυρήνων μέσου φωτός. ∆ίδαξε φυσική στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και εργάστηκε ως σύμβουλος στη ΝΑΣΑ. Ζει στη Γαλλία. Ο αστεροειδής 9631 έχει πάρει το όνομά του: Hubertreeves. Aπό τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του Μιλώντας για το σύμπαν στα εγγόνια μου (2012).

Ο Γάλλος ωκεανογράφος Yves Lancelot (1938-2015) ανέπτυξε πλούσιο ερευνητικό έργο τόσο στη Γαλλία όσο και στις ΗΠΑ. Μεταξύ άλλων, διετέλεσε διευθυντής ερευνών στο CNRS και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie (Paris). Οργάνωσε και διηύθυνε πολλές ωκεανογραφικές αποστολές, τόσο στον Ατλαντικό όσο και στον Ειρηνικό, και δημοσίευσε τα αποτελέσματα των ερευνών του σε περισσότερα από εκατό επιστημονικά άρθρα.